Instructies

Van harte welkom bij de RIE Metaalbewerking! Deze RIE ondersteunt je om het werk in jouw bedrijf (nog) gezonder en veiliger te maken. In deze handleiding lees je stapsgewijs hoe je de RIE kunt invullen.

Stap 1: Wie gaat de RIE invullen?

Het opstellen van de RIE, of het meewerken daaraan, is een wettelijke taak van de preventiemedewerker. Voor bedrijven met meer dan 25 medewerkers moet een preventiemedewerker zijn aangewezen. Bij bedrijven met 25 of minder medewerkers mag de directeur deze taak zelf invullen. Betrek de preventiemedewerker altijd bij het uitvoeren van de RIE. 

Verder is het van belang om medewerkers waar mogelijk te betrekken bij het invullen van de RIE. Je bent vrij om je inloggegevens aan meer mensen in de organisatie beschikbaar te stellen en hen een onderdeel van de vragenlijst te laten doorlopen, zoals leidinggevenden, de personeelsfunctionaris en de technische dienst, maar ook andere medewerkers. Vaak is het handiger om deze medewerkers niet de digitale lijst in te laten vullen maar via een interview de informatie te verzamelen en vervolgens zelf te verwerken in de RIE. 

Wil je een deskundige betrekken bij de RIE, dan kan deze het instrument gebruiken. 

Stap 2: Invullen RIE, lijst hoofd- en subvragen doorlopen (inventarisatie)

Als gebruiker van de RIE doorloop je een vragenlijst om de gezondheids- en veiligheidsrisico’s in je bedrijf in kaart te brengen (inventariseren). Om je onnodig werk te besparen, werken we met hoofd- en subvragen. Vul je bij een hoofdvraag bijvoorbeeld in dat er binnen jouw bedrijf niet wordt gelast? Dan krijg je ook geen vragen over dat onderwerp. Let dus goed op dat je hier geen fouten mee maakt, lees de toelichting bij de vragen goed.

Stap 3: Opstellen plan van aanpak

Nadat je alle vragen hebt doorlopen, heb je een lijst met maatregelen in jouw bedrijf, het plan van aanpak. 

Belangrijk is dat je bij het vaststellen van de maatregelen gebruik maakt van de arbeidshygiënische strategie (AHS). De AHS houdt in dat maatregelen zo dicht mogelijk bij de bron moeten worden genomen en pas, als dat redelijkerwijs niet kan, maatregelen van een “lager” niveau worden genomen. 

Hieronder de 4 niveaus van de AHS.

1. Bronmaatregelen – Neem de oorzaak weg.
   Voorbeeld: vervang een kankerverwekkend product door een minder schadelijk of niet schadelijk product, een diesel heftruck vervangen door een elektrische heftruck.
2. Technische maatregelen – Als bronmaatregelen onvoldoende mogelijkheden bieden, moeten technische maatregelen worden genomen om risico's te verminderen.
   Voorbeeld: ruimteventilatie, bronafzuiging.
3. Collectieve maatregelen – Als technische maatregelen niet kunnen of ook (nog) geen afdoende oplossing bieden, moeten collectieve maatregelen worden genomen.
   Voorbeeld: lassen in een aparte, afgescheiden ruimte; het werk zo organiseren dat medewerkers minder risico lopen (taakroulatie).
4. Persoonlijke beschermingsmiddelen.
   Voorbeeld: gehoorbescherming, verse luchthelm.

Redelijkerwijs-principe: De maatregelen op de verschillende niveaus van de AHS hebben nadrukkelijk een hiërarchische volgorde. Eerst moeten de mogelijkheden op hoger niveau worden onderzocht voordat besloten wordt tot maatregelen uit een lager niveau. Het is alleen toegestaan een niveau te verlagen als daar goede redenen voor zijn (technische, operationele of economische redenen). Dit is het redelijkerwijs-principe. Die afweging geldt voor elk niveau opnieuw. Uitzondering hierop vormen risico's van kankerverwekkende stoffen. Dan mag alleen een stap lager in de hiërarchie worden gedaan als een hogere maatregel technisch / operationeel niet uitvoerbaar is. Economische oorzaken mogen niet worden aangewend als reden voor een lager niveau van maatregel.

In het plan van aanpak moet een tijdschema zijn opgenomen waarbinnen de geconstateerde actiepunten  worden opgelost. Hierbij ligt het voor de hand om de grootste risico´s als eerste aan te pakken maar het kan voorkomen dat kleinere risico’s zonder al teveel moeite kunnen worden opgepakt, dat mag uiteraard ook.

In de arbocatalogus 5xbeter (www.5xbeter.nl), een samenwerkingsverband van Koninklijke Metaalunie, FME, FNV, CNV en de Unie, worden voor een aantal onderwerpen zoals lasrook, gevaarlijke stoffen en fysieke belasting, verbeterchecks aangeboden. Deze verbeterchecks zijn eigenlijk specifieke RIE’s. In de RIE metaalbewerking wordt naar deze verbeterchecks verwezen. Als deze zijn gebruikt zullen over dat onderwerp verder weinig vragen meer hoeven te worden beantwoord. Actiepunten uit de verbeterchecks moet je zelf opnemen in het plan van aanpak! Je kunt de rapportages van de verbeterchecks ook als bijlagen bij het eindrapport toevoegen.

Stap 4: Uitvoering

Geef medewerkers inzage in de uitkomsten van de RIE en het plan van aanpak en betrek ze zoveel mogelijk bij de uitvoering ervan. Belangrijk is om in overleg met medewerkers (indien aanwezig via de personeelsvertegenwoordiging of OR) de voortgang van het plan van aanpak te bewaken. Een belangrijke coördinerende rol is hier weggelegd voor de preventiemedewerker van het bedrijf. Verbetering van de arbeidsomstandigheden vraagt immers blijvende aandacht!

Overige aandachtspunten

Toetsing RIE

Het gebruik van de RIE Metaalbewerking is niet verplicht. Je kunt ook gebruikmaken van hulpmiddelen die anderen (bijvoorbeeld je arbodienst) aanreiken. Ook volledig uitbesteden is een mogelijkheid, maar dan moet je de RIE altijd laten toetsen door gecertificeerde deskundigen. Ook loop je diverse andere voordelen mis (zie hieronder).

Sommige bedrijven moeten de RIE Metaalbewerking laten toetsen door een arbodienst of gecertificeerde deskundigen. Of dit ook voor jouw bedrijf geldt, hangt onder meer af van het aantal medewerkers. Je bent vrijgesteld van de toetsing als je bedrijf:

1. valt onder de CAO Metaalbewerking én;
2. met de RIE Metaalbewerking de RIE en plan van aanpak heeft opgesteld, én;
3. maximaal 25 medewerkers in dienst heeft.

In alle andere gevallen is toetsing verplicht!

Actualiseren van de RIE

Een RIE is eigenlijk nooit af. De bedrijfsomstandigheden kunnen veranderen, je kunt nieuwe ervaringen opdoen of tot nieuwe inzichten komen. En ook buiten je bedrijf staan de ontwikkelingen niet stil. Je moet daarom regelmatig nagaan of je de RIE moet actualiseren. Er is géén vaste, wettelijke termijn voor de actualisering maar in veel gevallen wordt een periode van 3 à 4 jaar toegepast.

Bijstellen is verplicht als:

1. de bedrijfssituatie wijzigt (er vinden bijvoorbeeld nieuwe activiteiten plaats), of;
2. je nieuwe ervaringen of inzichten opdoet (bijvoorbeeld doordat er een ongeval plaatsvindt), of;
3. de wet- en regelgeving verandert, of;
4. de stand der techniek wijzigt (er zijn bijvoorbeeld oplossingen gekomen die er eerst niet waren).

Hulp nodig?

Hulp nodig bij het aanpakken van risico’s? 5xbeter biedt  kosteloos verbetercoaches die je graag verder helpen. Mail naar info@5xbeter.nl of bel 0800-5555005 

Bij technische vragen over RIE Metaalbewerking kunt je mailen naar  rie@metaalunie.nl

Veel succes!